10 zł Adam Krzyżanowski

10 zł Adam Krzyżanowski – wielcy polscy ekonomiści
#monetaNBP
Seria: Wielcy polscy ekonomiści
Nominał: 10 zł
Metal: 925/1000 Ag
Średnica: 32 mm
Waga: 14.14 g
Stempel: lustrzany
Naklad: do 10000 sztuk
Rant: gładki
Dodatek: brak
Data emisji: 2021-03-18
Projektant: Urszula Walerzak
Na rewersie monety znajdują się wizerunek
Adama Krzyżanowskiego oraz daty jego urodzin
i śmierci.
Na awersie widnieje cytat pochodzący
z publikacji Źródła i symptomy wzbogacenia się
nowoczesnych społeczeństw.

Adam Krzyżanowski (1873–1963) był polskim ekonomistą, prawnikiem, politykiem oraz wieloletnim wykładowcą Uniwersytetu Jagiellońskiego. Niemal całe życie związany z Krakowem, udzielał się aktywnie w życiu społecznym, politycznym i naukowym. W okresie II Rzeczypospolitej dwukrotnie sprawował mandat posła na sejm z listy Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem, z którego ostatecznie wystąpił na znak sprzeciwu wobec aresztowania posłów Centrolewu. Po wybuchu II wojny światowej Krzyżanowski został aresztowany przez Niemców w ramach akcji „Sonderaktion Krakau”, a następnie wywieziony do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen. Zwolniony na początku 1940 r., zaangażował się w tajne nauczanie. W 1945 r. został członkiem fasadowej Krajowej Rady Narodowej, a następnie posłem na Sejm Ustawodawczy z ramienia Stronnictwa Demokratycznego. Na kilka lat został usunięty z uczelni, działał jednak w Polskiej Akademii Umiejętności. Zmarł w 1963 r.

Krzyżanowski był liderem krakowskiej szkoły ekonomicznej, łączył liberalizm gospodarczy z konserwatywną postawą polityczną. Zajmował się szerokim spektrum zagadnień ekonomicznych, wśród których należy wymienić kwestie polityki gospodarczej, historię doktryn ekonomicznych, rolę i znaczenie pieniądza, analizy demograficzne czy podstawy skarbowości. Był typem myśliciela o dużym temperamencie, piszącym z zaangażowaniem i pasją. Podchodził z dystansem do zawiłych sporów teoretycznych, sprowadzając sztukę ekonomii do kilku zasadniczych prawd mających charakter zdroworozsądkowy.

Bronił wolnego rynku i praw jednostki. Zachęcał do wytężonej pracy i oszczędzania, dostrzegając w nich środek prowadzący ku przysporzeniu Polsce kapitału, w którym upatrywał fundament rozwoju gospodarczego Polski po odzyskaniu niepodległości w 1918 r.

Wśród głównych prac Krzyżanowskiego warto wymienić następujące dzieła: Pieniądz, Założenia ekonomiki, Nauka skarbowości, Pauperyzacja Polski współczesnej.

Grzegorz Jeż

źródło: NBP
#10_zł_Adam_Krzyżanowski