250. rocznica założenia Mennicy Warszawskiej

250. rocznica założenia Mennicy Warszawskiej

Seria: brak
Nominał: 5 zł
Metal: 925/1000 Ag
Wymiary: 40 x 40 mm
Waga: 28.28 g
Stempel: lustrzany
Naklad: 35000 sztuk
Rant: gładki
Dodatek: selektywne złocenie, oksydowanie
Data emisji: 2016
Projektant: Robert Kotowicz

Reforma monetarna 1765 roku, dokonana przez
króla Stanisława Augusta Poniatowskiego jako
próba ratowania podupadłej gospodarki, stała się
powodem otwarcia Mennicy Warszawskiej, wybu-
dowanej przy ul. Bielańskiej. Maszyny mennicze
ruszyły 250 lat temu – 10 lutego 1766 roku. W
mennicy bito monety i medale ze złota, srebra i
miedzi.
Ich wysoki kunszt artystyczny zapewniał nadworny
medalier – Jan Filip Holzhausser.
Rozbiory Polski kończą w
1795 roku działalność mennicy stanisławowskiej i
dopiero po piętnastoletniej przerwie,
w dobie Księstwa Warszawskiego,
otwiera ona swe podwoje, wybijając ogromne
ilości monet na potrzeby toczących się wojen
napoleońskich.
Jej monety opatrzone są herbem Księstwa
Warszawskiego i portretem jego
władcy – Fryderyka Augusta.
Traktat Wiedeński z 1815r. zamyka ten rozdział
działalności Mennicy Warszawskiej.
Car Aleksander I, będący formalnie królem Polski,
wprowadza w Królestwie Polskim nowy system
monetarny, powiązany z systemem Cesarstwa.
W 1820 roku, w związku zrozwojem obiegu monetarnego,
zostaje ukończony nowy, okazały gmach mennicy,
stojący tuż obok dawnej budowli. Po upadku
powstania listopadowego, w latach 1832–1842,
Mennica Królestwa wybija tylko monety dwuję-
zyczne – polsko-rosyjskie.
Później następuje całko-
wita rusyfikacja mennictwa i w latach 1842–1867
wybijane są tam już tylko rosyjskie monety mie-
dziane. W 1907r. gmach Mennicy Warszawskiej
zostaje rozebrany, a na jego miejscu powstaje
okazały budynek Banku Cesarstwa.
Odrodzenie państwowości Polski po I wojnie
światowej łączy się z reformą i ujednoliceniem systemu
monetarnego Rzeczypospolitej.
W 1924r. zostaje wybudowany nowy gmach Mennicy Warszawskiej
przy ul. Markowskiej 18. Wybijane są tu całe serie
monet obiegowych i próbnych, projektowane przez
znakomitych polskich medalierów.
Wybuch II wojny światowej i okupacja hitlerowska
brutalnie kończy tę dobrą passę mennictwa polskiego
okupant pozwala wybijać wyłącznie monety zdawkowe,
a w 1944 roku wysadza gmach mennicy.
Po wojnie gmach mennicy zostaje odbudowany, ale
już w 1952 roku, w związku z dużymi potrzebami men
niczymi, powstaje nowy gmach Mennicy Państwowej
przy zbiegu ulic Żelaznej i Pereca. Obecnie działająca
Mennica Polska S.A. to
kontynuatorka 250-letniej działalności
Mennicy Warszawskiej.

Na rewersie monety (klipy) ukazano, często występujące na
monetach i medalach tego okresu, popiersie króla
Stanisława Augusta Poniatowskiego dłuta
Holzhaussera. Przedstawiono również wizerunek pod
stawowej maszyny menniczej doby stanisławowskiej,
tzw. balansjerki. Całość podkreśla maksyma
Pro Fide, Grege Et Lege (Za wiarę, lud i
prawo), która widniała na medalu sławiącym
wznowienie przez króla Orderu Orła Białego.

Na awersie monety rozpoznajemy wizerunek
Zamku Królewskiego i postać Minerwy, jako
opiekunki rzemiosł, z medalu królewskiego
z 1766 roku, który wybito na pamiątkę reformy
monetarnej i założenia Mennicy Warszawskiej.
Dobór symboli i odniesień historycznych, a także
wkomponowanie w klipę wizerunku współcze-
snej monety, doskonale uwydatnia ciągłość histo-
rii menniczej w Polsce.

Lech Kokociński
prezes honorowy
Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego